สวนโมกขพลาราม หรือชื่อเรียกทางการว่า วัดธารน้ำไหล สร้างขึ้นโดย พระธรรมโกศาจารย์ คนส่วนใหญ่จะเรียกท่านว่า พระอาจารย์ พุทธทาสภิกขุ สวนโมกขพลารามนี้แต่เดิมได้สร้างขึ้นอยู่ในวัดตระพังจิก ซึ่งเป็นวัดร้าง ต่อมาได้ย้ายเข้ามาสร้างใหม่ที่เขาพุทธทอง มีเนื้อที่ประมาณ 375 ไร่ วัดแห่งนี้ผู้คนนิยมเรียกสั้น ๆ ว่าสวนโมกข์ ความหมายที่มาของชื่อ สวนโมกขพลารามก็คือ สถานที่อันสงบเงียบและเรียบง่ายท่ามกลางสวนป่าอันเป็นดินแดนสำหรับผู้ที่กำลังหลุดพ้น วัดแห่งนี้ถือเป็นสถานปฏิบัติธรรมที่ผู้เลื่อมใสศรัทธาในพุทธศาสนาอยากมาปฏิบัติกันเยอะเป็นอันดับต้นๆของเมืองไทยเพราะว่าเป็นแหล่งบ่มเพาะเรียนรู้พระพุทธศาสนา ด้วยภายในอาณาบริเวณของสวนโมกข์ มีความร่มรื่นสงบ เหมาะสำหรับการปฏิบัติธรรม กล่อมเกลาจิตใจและศึกษาพระพุทธศาสนา มีโรงมหรสพทางวิญญาณ ซึ่งประกอบด้วยภาพศิลป์ บทกวี คติธรรมคำสอนในพุทธศาสนานิกายต่างๆ รวมถึงพุทธประวัติ และภาพจำลองจากภาพหินสลักเกี่ยวกับพุทธประวัติในอินเดีย และบริเวณไม่ไกลจากสวนโมกข์ มีสวนรุกขชาติเขาพุทธทอง ซึ่งเป็นสถานที่รวบรวมพันธ์ไม้ที่มีค่าไว้มากมาย พระอาจารย์พุทธทาสภิกขุ เป็นพระภิกษุสงฆ์ชาวไทยผู้มอบคำสอนทางพุทธศาสนาไว้มากมาย โดยคำสอนจำนวนมากเป็นธรรมะระดับโลกุตระ อันมีนิโรธเป็นรส และมีนิพพานเป็นอารมณ์ ซึ่งพุทธศาสนิกชนส่วนใหญ่เห็นว่าเป็นธรรมะขั้นสูง คนส่วนใหญ่จะมองว่าเข้าถึงและเข้าใจคำสอนของท่านอยาก แต่แท้จริงแล้วไม่ว่าจะระดับชั้นใดก็ควรจะได้รับรู้ ได้รับปฏิบัติ และได้รับผลจากธรรมะเหล่านี้ ซึ่งถึงแม้จะเป็นธรรมะที่ละเอียดลึกซึ้ง แต่ท่านพุทธทาสภิกขุก็ได้ถ่ายทอดให้อยู่ในรูปแบบที่คนทั่วไปสามารถเข้าถึงและเข้าใจ โดยยังคงเนื้อหาสำคัญไว้ได้อย่างครบถ้วน สถานที่สำคัญต่างๆภายในวัดจะมีป้ายแผนผังบอกท่านสนใจอยากไปจุดใดก็ดูแล้วพิจารณาเลือกในกรณีที่มีเวลาจำกัดในการมาวัดแห่งนี้ ได้แก่ 1. กุฎิอาจริยบูชาท่านพุทธทาส หรือเรียกว่ากุฎท่านอาจารย์ ปัจจุบันเป็นหลังที่ 3 มีรูปหล่อพุทธทาสภิกขุให้ผู้ศรัทธาได้เคารพระลึกถึงคุณงามความดีที่ท่านมีต่อพุทธศาสนา ถัดออกมาเป็นรูปปั้นพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ประดิษฐานหน้าลานหญ้า “พระพุทธทาสได้จัดสร้างจากต้นแบบที่เป็นรูปปั้นสัมฤทธิ์เก่าแก่ซึ่งพบที่เมืองไชยา เป็นสัญลักษณ์ของสุทธิ ปัญญา เมตตาและขันติ 2. ลานหินโค้ง เป็นที่ประกอบศาสนกิจของพระสงฆ์และผู้มาปฏิบัติธรรม ซึ่งในแผนที่บริเวณวัดได้อธิบายเกี่ยวกับสถานที่แห่งนี้ไว้ว่า เป็นสัญลักษณ์หนึ่งของสวนโมกข์ ที่เอื้อต่อการศึกษาปฏิบัติธรรมมากที่สุด สะท้อนแนวคิดของพุทธทาสภิกขุว่ามาสวนโมกข์ต้องได้พูดคุยกับต้นไม้ ก้อนหิน และได้เรียนรู้เรื่องธรรมะที่ปรุงแต่งและไม่ปรุงแต่ง ปัจจุบันเป็นที่ตักบาตร,สาธิต ทำวัตรสวดมนต์, แสดงธรรม, นั่งวิปัสสนาและ กิจธรรม เริ่มตั้งแต่ตีสี่ครึ่ง 3. โรงมหรสพทางวิญญาณ ภายในมีสองชั้น กว้างประมาณ 10 เมตร ยาว 100 เมตร ภายนอกอาคารเป็นภาพแกะสลักชุดพุทธประวัติรอบอาคาร บริเวณด้านข้างอาคารมีก้อนหินวางเป็นระยะ บนผนังและเสาของอาคารมีภาพปริศนาธรรมมากมาย และภาพของท่านพุทธทาสเมื่อครั้งเดินทางไปอินเดีย 4. สระนาฬิเกร์ และธารน้ำไหล และธารน้ำไหล บนเกาะกลางสระน้ำภายในวัด ที่แห่งนี้เป็นสระน้ำขนาดสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้างประมาณ 100 เมตร ยาวประมาณ 200 เมตร กลางสระเป็นเกาะเล็กๆ เนื้อที่ประมาณ 5 ตารางเมตร มีต้นมะพร้าวเล็กๆ ปลูกอยู่หนึ่งต้น ท่านพุทธทาสตั้งใจให้ สระนาฬิเกร์ และธารน้ำไหลนี้ เป็นสื่อในการสอนธรรมะอีกอย่างหนึ่งว่า “นิพพนานนั้นอยู่ท่ามกลางวัฏฏะสงสาร 5. โบสถ์บนเขาพุทธทอง ตั้งอยู่บริเวณพื้นที่กลางแจ้งบนเขาพุทธทอง เป็นที่ตั้งอุโบสถแบบสวนโมกข์ เป็นโบสถ์พื้นดินตามธรรมชาติอย่างที่เคยมีในครั้งพุทธกาล ธรรมชาติที่มีอยู่โดยรอบบริเวณ เปรียบเสมือนอาคารของโบสถ์ มีเสาปักไว้โดยรอบกำหนดเขต เพื่อใช้เป็นที่ประกอบสังฆกรรม โดยพื้นที่ไม่ห่างจากโบสถ์นี้จะมีลานกว้างประดิษฐานพระพุทธรูปสร้างจากหินทรายปรางค์สมาธิงดงาม อีกทั้งบริเวณนี้ยังเป็นสถานที่ฌาปนกิจสรีระท่านพุทธทาสภิกขุ เมื่อปี พ.ศ. 2536 อีกด้วย 6. อาคารสร้างคล้ายเรือสำเภาขนาดใหญ่ 2 ลำ ลำแรกชื่อว่า ธรรมวารีนาวาอิสรกุลนฤมิต เป็นอาคารอเนกประสงค์ “อุปมาเหมือนเป็นเรือข้ามฟากหรือข้ามวัฏสงสารให้พ้นจากความทุกข์ ข้ามฟากจากความมีทุกข์ไปสู่ความไม่มีทุกข์ จากความโง่ไปสู่ความฉลาดอิงกับพุทธปรัชญา นาวาแห่งธรรมนำสรรพสัตว์ข้ามห้วงแห่งทุกข์” ลำที่ 2 ชื่อว่า เรือใหญ่หรือธรรมวารีนาวา อธิบายว่า “ชั้นล่างเป็นที่เก็บน้ำฝน ชั้นบนเป็นศาลาอเนกประสงค์สำหรับประชุม ฟังเทศน์เวลาฝนตก ที่หัวเรือเป็นที่ตั้งของห้องสมุดโมกขบรรลัย” ภายในบริเวณวัดสะอาดมาก เงียบสงบ ร่มรื่น ท่านจะลืมไปเลยว่าด้านหน้าทางเข้าวัดอยู่ติดริมถนนใหญ่ เพราะท่านกำลังอยู่ในดินแดนสุขาวดีแห่งการหลุดพ้น ครับ

เป็นอีกหนึ่งแลนด์มาร์คสำคัญที่คนมาสุราษฎร์ธานีต้องแวะมา สถานที่สะอาดสงบเงียบ สามารถเข้ามาพักได้ มีทั้งส่วนผู้ชายและผู้หญิงแบ่งแยกกันชัดเจน เดินลึกเข้าไปจะมีเขานางเอ สามารถเดินผ่านป่าขึ้นไปเที่ยวเยี่ยมชมวิว ที่อาจเห็นได้ถึงเกาะสมุย นอกจากนั้นยังมีโรงมหรสพทางวิญญาณที่สามารถแวะเข้ามาชมได้ ฝั่งตรงข้ามเป็นสถานปฏิบัติธรรมของสวนโมกข์ มีบ่อน้ำพุร้อนสามารถลงไปเล่นได้ครับ