" นครราชสีมา" แหล่งอารยธรรมเก่าแก่แต่ครั้งโบราณกาล จากอดีตเมืองเสมา เมืองเก่า สู่ยุคแห่งการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญใน รัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ด้วยสายพระเนตรอันยาวไกล ขยับขยายย้ายเมืองด้วยเหตุผลทางยุทธศาสตร์วางผังสร้างเมืองใหม่ (เมืองนครราชสีมา)​ แม้กาลเวลาเปลี่ยนผ่านแต่ประวัติศาสตร์ยังคงมีให้ศึกษาเรียนรู้ผ่านโบราณสถาน ประตูเมือง และวัดสำคัญที่ก่อเกิดพร้อมการก่อบ้านสร้างเมือง... ... "วัดพายัพ" 1ใน6 วัด(วัดพระนารายณ์มหาราชวรวิหาร วัดบูรพ์ วัดอิสาน วัดพายัพ วัดสระแก้ว และวัดบึง)​ ประจำทิศต่างๆภายในกำแพงเมือง เรียกขานตาม ตำแหน่งที่ตั้งของวัดในทิศพายัพ(ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ)​ ของเสาหลักเมือง ภายในมีจุดสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และถาวรวัตถุที่ควรค่าแก่การเยี่ยมชม อาทิ *อุโบสถ* จัดสร้างโดยอิงศิลปะสมัยอยุธยา โดยฐานอุโบสถมีรูปทรงโค้ง (ทรงสำเภา) ประดิษฐานพระประธานปางปฐมเทศนาห้อยพระบาท จำลองแบบจากพระพุทธรูปภายใน ถ้ำอชันตา เมืองออรังกาบาด รัฐมหาราษฏระ ประเทศอินเดีย. *กุฏิวายุภักษ์* โดยชั้นบนคือที่ทำงานของเจ้าอาวาส ชั้นล่างคือถ้ำหินงอกหินย้อย จัดสร้างโดยพระราชวิมลโมลี อดีตเจ้าอาวาสวัดพายัพ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ชื่นชมความงามของ(หินงอกหินย้อย)​ธรรมชาติ ที่นับวันจะลดน้อยถอยลง ภายในถ้ำประดิษฐานพระพุทธรูปปางต่างๆ และพระพุทธรูปเก่าแก่อายุกว่่า 300 ปี รอยพระพุทธบาทจำลอง บ่อน้ำ ตู้จัดแสดงหินงอกหินย้อย. *พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนารายณ์มหาราช*  ให้ลูกหลานชาวไทยได้กราบสักการะด้วยความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ. * ธรรมจักร (วงล้อแห่งธรรม)​ แกะสลักจากหินทราย, หอพระธรรมจักร และอนุสาวรีย์พระศรีวราภรณ์ (พิศวงศ์ พุทฺธสโร ป.ธ.๙) อดีตเจ้าอาวาสวัดพายัพ และอดีตเจ้าคณะจังหวัดนครราชสีมา.

เป็นวัดก็เหมือนวัดธรรมดาทั่วไป ภายในมีถ้ำหินงอกยินย้อย เป็นสถานที่ทำบุญตั้งอยู่ใกล้อนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี ใจกลางเมือง