ความเป็นมาของคนไทเลย. คนเลยสืบเชื้อสายมาจากหลวงพระบาง. สำเนียงเสียงพูดแบบเดียวกัน หากคนเลยไปพูดคุยกับคนหลวงพระบางแทบจะแยกไม่ออก(กรณีคนเลยที่ไม่พูดศัพท์แสงภาษาไทยปนลงไปนะครับ)

พิพิธภัณฑ์เมืองเลยตั้งอยู่ชั้น 2 ของอาคารศาลากลางหลังเก่า ขั้น 1 เป็นที่ทำการของ ททท. นิทรรศการข้างบนจัดได้ดี ให้ข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับคนเมืองเลยในอดีต และประเพณีต่างๆ

พิพิธภัณฑ์เมืองเลย ตั้งอยู่ที่ ที่ว่าการอำเภอหลังเก่า อาคาร การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ติดกับ สำนักงานเทศบาลเมืองเลย อยู่ชั้น 2 ของ อาคารนี้ มีรูปภาพ พระบรทฉายาลักษณ์ของ พระเจ้า อยู่หัว และ พระบรมราชินีนาถ ประทับ บนหลังช้าง เสด็จประภาส ภูกระดึง และ ยังเป็นสถานที่ประทับของทั้งสองพระองค์ ครา ที่เสด็จ มาตรวจเยี่ยมประชาชน จังหวัดเลย ด้วย